avatar

Таўкачыкі на Юр'я
Апублікавана у Агляды неметалічных падзей

76 Фота
image
Вядомы кампазітар і рок-музыкант, беларускі этнограф Юрый «Франц» Выдронак сабраў айчынны фолк-бамонд у гонар старажытнага сьвята славянскага народнага каляндара – вясновага Юр’я (Ярылы), падчас якога адбывалася адмыканьне зямлі, адзначаўся сапраўдны пачатак вясны. Гэтае асучасьненае фальклорнае сьвята мела назву folk-bomond fest «Таўкачыкі на Юр’я» і адбылося 23 красавіка ў сталічным клубе RE:PUBLIC.

Фэст пачаўся амаль з паўгадзінным спазьненьнем, але за гэты час можна было пагутарыць са сваімі знаёмымі і настроіцца на ўспрыманьне “чыстага” фальклору. І вось, нарэшце, на сцэну выйшаў спадар Юры Выдронак, які абвесьціў аб пачатку сьвята.

Імпрэзу распачалі студэнты кафедры этналогіі і фальклору Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў. Першым на сцэне зьявіўся гурт Вяснянка. Побач за імі выйшаў гурт Страла і гурт Этна-суполка. Усе яны выканалі традыцыйныя юраўскія песні.



А далей на танцпляцы разьвярнуўся сапраўдны карагод, а менавіта Тураўскі карагод, які зьдзейсьнілі ўсе студэнты кафедры этналогіі і фальклору БДУКіМ – ансамбль Талака. Усё гэта выглядала настолькі маштабна, што, я думаю, уразіла кожнага гледача у клубе. З упэўненасьцю можна сказаць: пачатак фэсту атрымаўся вельмі ўдалым.



Прыемнай навінай было тое, што да дзесяцігодзьдзя фэсту Юры Выдронак заснаваў намінацыі, за якія давалі ўзнагароду – мініяцюрны сімвал фэстывалю – ступа з таўкачом. І ўзнагароду ў першай намінацыі “За фолк адраджэньне” атрымала Тацьцяна Пладунова – старшы выкладчык кафедры этналогіі і фальклору БДУКіМ.



Наступны гурт, які запрасіў Выдронак на сцэну, быў арт-фольк гурт Альтанка (намінацыя за “Фолк-гітару”). Іх я чую ня першы раз, але кожны раз, сапраўды як першы. З кожным іх выступам я адкрываю для сябе нешта новае. Раней я адзначала для сябе цудоўны моцны голас вакалісткі Дар’і Лаўрэнцьевай, які ў разы ўзмацняе агульнае ўражаньне ад музыкі. Зараз я больш звярнула ўвагу на гітарныя партыі, перкусіі і бас-домру, а таксама на мужчынскі бэк-вакал і да мяне нарэшце даехала, што гурт мне напамінае… Троіцу! Менавіта ад праслухоўваньня Троіцы я атрымліваю такія ж самыя невытлумачальныя эмоцыі, але ў дадзеным выпадку тут чагосьці не хапае… Можа Дар’і трэба вынайсьці такую манеру гучаньня, якая б, як і ў спадара Івана Кірчука, заварожвала, зводзіла з розуму… Але, навошта Беларусі другая Троіца?! Таму, гурту я жадаю знайсьці сваю індывідуальнасьць і крочыць далей у такім настроі… Ну і, натуральна, я атрымала ад іх выступу толькі пазітыўныя эмоцыі. Яшчэ хацелася б адзначыць выдатны гук на выступе гурта Альтанка. Бадай, больш ніхто ў гэты вечар так не гучаў.

Далей быў марудны перапынак. Гледачы чакалі, калі падрыхтуецца наступны калектыў. Нарэшце, Юры Выдронак запрасіў на сцэну гурт Дзівасіл, якому адразу ж уручыў прыз у намінацыі “Фольк-лірыка”. На сцэне было ўсяго тры ўдзельнікі – вакалістка, гітарыст і бубнач. Іх музыка адрозьнівалася прастатой і лёгкасьцю гучаньня. Такі фолк-эмбіент з элементамі джазу. Гітарыст умела імправізаваў і карыстаўся эфектамі, якія ў сукупнасьці са сьціплым, але надта прыгожым голасам выкалісткі надавалі музыцы нейкую зачараванасьць.Такую музыку лёгка можна слухаць дома для рэлаксу. Яна не прымушае да нейкіх роздумаў. Проста слухай і атрымлівай асалоду!

Апасьля выступу Дзівасіла зноў наступіў перапынак. І каб гледачы не засумавалі, на сцэну выбег Юры Выдронак і пачаў a capella сьпяваць “Таўкачыкі-чыкі-чыкі. Таўкачыкі-чыкі-чыкі”, якую публіка з радасьцю падхапіла. І вось вядучы аб’яўляе наступную намінацыю “Лепшы харавы калектыў”, якую атрымаў ансамбль Грамніцы. Аб ім можна казаць вельмі шмат. Гэта перш за ўсё калектыў, які ўражвае сваім прафесіяналізмам і моцам. Кожная нотка гучыць чыста, кожны рух апраўданы… Карацей, як заўсёды, усё добра. На прыканцы свайго выступу Грамніцы запрасілі ўсіх гледачоў і ўдзельнікаў фэсту ў карагод. Гэта яшчэ больш разварушыла малалікую публіку.

Наступную намінацыю “За экспрэсію" атрымала Аляксандра Грахоўская з гурта By Cry, які ўжо рыхтаваўся да выступу. Насамрэч, іх я ўпершыню пачула на Купальскім коле – 2013 і амаль зь першага гуку адзначыла высокі ўзровень гэтага зусім маладога гурта. Фолк-рок з выдатным аўтэнтычным вакалам дзьвюх дзяўчын і акардыяніст Яўген Валакіцін канчаткова купілі мяне!



На “Таўкачыках” By Cry быў “самым цяжкім” гуртом, таму я вельмі турбавалася за сваіх выкладчыкаў, якім ужо за 80 – прафесара філасофскіх навук і кандыдата філалагічных навук… На іх тварах было вельмі шмат невытлумачальных эмоцыяў. Затое, больш маладая публіка была ў захапленьні: яны з адданасьцю адтапырваліся на танцпляцы. Зь ня меншай адданасьцю на сцэне адрывалася і яўны лідэр гурта – Аляксандра. Нажаль, усе ўражаньні сапсаваў дрэнны гук падчас выступй гурта, але я ўсё роўна ведаю, на што здольныя гэтыя хлопцы і дзяўчаты. А ці даведаліся пра гэта гледачы?! Карацей, ня ведаю як хто, але я была задаволеная выступам By Cry. Далі жару! Сур’ёзна!!!

Прыз у намінацыі “За лепшы гістарычны вобраз” атрымаў гурт Літы Талер. І зноў марудная наладка. Нарэшце, гурт зайграў! Мне заўсёды было цікава слухаць іх, таму што разам зь іх музыкай акунаешся ў Сярэднявечча. Гэтаму яшчэ спрыяюць касьцюмы ўдзельнікаў гурта. Літы Талер адыгралі 3 песьні, падчас выкананьня апошняй людзі сабраліся ў карагод і пачалі танчыць нешта падобнае да сярэднявечнага танцу. У прынцыпе, гэта ня вельмі важна. Галоўнае, што танцавалі і атрымлівалі ад гэтага асалоду.

Намінацыю “Лепшы фолк-пошук” атрымлівае Маша Яр і Хоха Бэнд. Разам з гуртом на сцэну выйшаў маленькі хлапчук: “Гэта Рыгор! Ён будзе нам дапамагаць!” – аб’явіла Маша. Бэнд выконваў беларускую народную песьню ў рытме танга, а потым яшчэ і дзьве апрацоўкі палескіх песень у стыле лаціна… На самой справе, я не пасьпела зразумець, што гэта! Не, натуральна, гучала вельмі цікава, нестандартна, але ж усё роўна такое выкананьне мяне добра так уразіла. Трэба быць вельмі ўпэўненым музыкай, каб граць беларускую аўтэнтыку ў такім выглядзе. Брава!

“За самы самабытны голас” прыз атрымала фолк-выканаўца Натальля Матыліцкая. І гэта невыпадкова. Яна на самой справе мае вельмі цудоўны і моцны голас, які адрозьніваецца ад усіх самабытнасьцю і аўтэнтычнасьцю. Спадарыню Натальлю я ня першы раз чую, таму што яна мая выкладчыца. Зь першага праслухоўваньня яна мяне ўразіла… На нашай інаўгурацыі ва ўніверсітэце Натальля Віктараўна выканала песьню так, што ў мяне пацяклі сьлёзы. Яна жыве і дыхае сваімі песьнямі, песьнямі Случчыны (яе роднага краю, дзе яна праводзіць свае даследаваньні), якой яна і прысьвяціла выступ ў Рэпабліку. Я захапляюся яе адданасьцю беларускай традыцыі і культуры. Першую песьню “Пчолачка” Натальля выканала пад суправаджэньне фанаграмы, якую зрабіў спадар Выдронак. Астатнія песьні сьпявачка выканала a capella.



Наступным на сцэну выйшаў гурт Ветах. Яго кіраўнік Вячаслаў Калацэй быў узнагарожданы ў намінацыі “За фолк-прапаганду”. Гурт зьяўляецца лаўрэатам многіх эўрапейскіх фестываляў і конкурсаў. Гэта даказвае іх прафесійнае выканальніцкае майстэрства. У рэпертуары гурта толькі аўтэнтычныя мелодыі і песьні Беларусі. Гурт Ветах выканаў 3 творы: першы зь іх – танец “Гапак”, потым былі прыпеўкі да гульні “Юрачка”, падчас якіх публіка пачала ажыцьцяўляць гульню(дзякуючы ўдзельнікам ансамблю Талака). Завершыў свой выступ Ветах песьняй “Вясна на калочку”.

Наступных удзельнікаў фэсту я чакала больш за ўсіх – любаньскія бабулькі – гурт Глыбокія крыніцы. Вось гэта быў сапраўдны фальклор! У меня да гэтага часу эмоцыі зашкальваюць. Зь якім выразам бабулі сьпявалі песьні… Фантастыка!!! Гэта, натуральна, трэба чуць жыўцом. Нейкая неверагодная энергетыка лунала па клубе падчас іх выступу. Адно захапленьне было слухаць і назіраць за імі. На сцэне некалькі ўдзельнікаў гурта (больш маладыя), зьдзейсьнілі частку юраўскага абраду. Было зразумела, што бабулі і самі атрымлівалі асалоду ад выступу, гэта было відаць па іх вачах, на якіх зьбіраліся сьлёзы! Іх выступ быў сапраўднай кульмінацыяй фэсту. Неверагодная моц песень, самаадданасьць гурта проста заварожвалі мяне і, я думаю, многіх. Публіка была на вышыні! Яна ўсемі сіламі падтрымлівала бабуль і ніяк не хацела адпускаць іх са сцэны. Нездарма гурт Глыбокія крыніцы атрымаў ўзнагароду ў намінацыі “Фолк-традыцыі”.



Ну а разьвязкай фолк-бамонд фэсту стаў выступ хэдлайнера – гурта Юр’я, лідэрам якога зьяўляецца Юры Выдронак. Якасны драйвовы фолк-рок. Больш няма чаго дадаць. Што ж, майстэрства не прагуляеш, як кажуць. Тут гурт, на які іншым гуртам гэтай сьферы трэба раўняцца. Адданасьць беларускай традыцыі, сьмелыя эксперыменты ў прафесійнай абгортцы. Спадар Юры Выдронак — сапраўдны фанат фальклору, які не баіцца рабіць зь ім усё, што заўгодна.



Увогуле, фэст атрымаўся! Дзякуй Юрыю Выдронку за тое, што не здаецца (у гэтым годзе фэст ня меў ніякай падтрымкі з боку Міністэрства культуры і быў зроблены на ўласныя сродкі спадара Выдронка), дзякуй за ідэю спалучыць у фэсьце ўсе варыяцыі і стылі выкананьня фальклору. Спадзяюся, што фэст будзе жыць і расьці! Дзякуй за масу эмойцый, якія я, і спадзяюся, усе, хто прыйшоў на фэст, атрымалі падчас выступу гуртоў. Фальклор жыве, калі ў нас у краіне ёсьць неабыякавыя да яго людзі.

Тэкст: Эльвіра Сцельмашук
Фота: Натальля Будная

76 выяў

2 каментара

Каб пакінуць каментар